Deprem Hasarlarına Karşı Etkili Yöntem: Sismik İzolatör

Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem ülkemizi yasa boğdu. 11 şehirde on binlerce bina yıkılırken, 40 binin üzerinde insanımızı yitirdik. Depremlere karşı bu yıkıcı sonucun oluşması sonrasında sismik izalatörler uzmanlar tarafından sıklıkla dile getirilmeye başladı.

Sismik İzolatör Nedir?

Bir yapıyı deprem kuvvetlerine karşı korumanın en etkili yollarından birini oluşturan son teknoloji bir yöntemdir. İzolatörler olarak adlandırılan bir dizi yapısal bileşen, üst yapıyı sallanan zemine dayanan temelden (temel veya alt yapı) büyük ölçüde ayırmak için kullanılır.

Bir sismik izolatör sisteminin ana özellikleri, izolatör seviyesindeki sınırlı rijitliktir. Yapının 2,5 saniye veya daha fazla temel periyotlara önemli ölçüde uzamasına yol açar. Üst yapıya aktarılan ivmede, atalet kuvvetlerinde ve deprem kuvveti talebinde önemli bir azalmaya yol açar. Sonuç olarak, yanal deformasyonlar ve katlar arası ötelenmeler oldukça küçüktür ve çok büyük deprem olaylarında bile yapısal ve yapısal olmayan bileşenlerde hafif veya çok hafif hasara yol açar.

Temel prensip, zeminin üst yapıya önemli hareket ve atalet kuvvetleri iletmeden titreşebilmesi için binanın tepkisini değiştirmektir. Tam bir ayrılma ancak ideal, tam esnek bir sistemde mümkün olacak ve üst yapıya herhangi bir ivme geçemeyecektir. Ancak gerçek dünya uygulamalarında düşey yükleri tabana aktarabilen, ayrıca rüzgar ve küçük sismik olaylardan kaynaklanan küçük yanal kuvvetlere karşı koyabilen bir sisteme sahip olmak gerekmektedir.

Depremlerin neden olduğu potansiyel hasarı azaltmak için, eski yöntemler perde duvarlar veya çaprazlı çerçeveler ekleyerek bina rijitliğini arttırdı. “Sismik Taban İzolasyon Sistemi”, yapıyı zeminden yalıtmak ve yapıya sismik şok yayılmasını azaltmak için esnek bir yaklaşımdır. Yapısal hasar olasılığını azaltmanın yanı sıra, bina içindeki bilgisayarlar, hassas aletler, tıbbi cihazlar ve iletişim sistemleri gibi ekipmanlarda ikincil hasarları da en aza indirir.