Ünlü Porto Riko Teleskopu Yeniden İnşa Edilmeyecek

Ulusal Bilim Vakfı Perşembe günü yaptığı açıklamada, yaklaşık iki yıl önce çökene kadar dünyanın en büyüklerinden biri olan Porto Riko radyo teleskopunu yeniden inşa etmeyeceğini duyurdu.

Bunun yerine bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik ile ilgili programları ve ortaklıkları teşvik edecek 5 milyon dolarlık bir eğitim merkezinin oluşturulması için bir talepte bulundu. Aynı zamanda, bir zamanlar teleskopun bulunduğu kuzeydeki dağ kasabası Arecibo’da gelecek yıl açılması planlanan merkezle birlikte bir araştırma ve işgücü geliştirme programının uygulanmasını istiyor.

Talep, bulut örtüsü ve yağış verilerini analiz etmek için üst atmosfer ve iyonosferi incelemek için kullanılan 12 metrelik bir radyo teleskopu veya Lidar tesisi de dahil olmak üzere, halen kullanımda olan sahadaki mevcut altyapı için operasyonel desteği içermiyor.

Arecibo Gözlemevi’ndeki teleskopu yıllarca asteroitler, gezegenler ve dünya dışı yaşam aramak için kullanan dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları kararın yasını tuttu. 1000 fit genişliğindeki (305 metre genişliğindeki) çanak aynı zamanda Jodie Foster filmi “Contact” ve James Bond filmi “GoldenEye” da yer aldı.

Reflektör çanağı ve 450 fit yukarıda asılı duran 900 tonluk platform, daha önce bilim adamlarının Dünya’ya yönelen asteroitleri izlemesine, Nobel Ödülü’ne yol açan araştırmalar yapmasına ve bir gezegenin potansiyel olarak yaşanabilir olup olmadığını belirlemesine izin verdi.

NSF’de matematik ve fizik bilimleri müdür yardımcısı Sean Jones, “Sitenin toplum için ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz” dedi. “Eğer bir radyo astronomuysanız, muhtemelen kariyerinizin bir kısmını Arecibo’da geçirmişsinizdir.”

Ancak tüm araştırmalar, Ağustos 2020’de bir yardımcı kablonun kopup çanakta 100 metrelik bir delik açması ve üzerindeki kubbeye zarar vermesiyle aniden sona erdi. Üç ay sonra bir ana kablo koptu ve NSF’nin Kasım 2020’de yapı çok dengesiz olduğu için teleskopu kapattığını duyurmasına neden oldu.

Uzmanlar, olası bir üretim hatasının kablonun kopmasına neden olduğundan şüpheleniyorlar, ancak NSF yetkilileri Perşembe günü, soruşturmanın hala devam ettiğini söyledi.

Jones bir telefon görüşmesinde, teleskobu yeniden inşa etmeme kararının kısmen, ABD hükümetinin Arecibo’nun bir zamanlar yaptığı görevi yerine getirebilecek başka radar tesislerine sahip olmasından kaynaklandığını söyledi. NSF’nin siteyi açık tutmak için yılda en az 1 milyon dolara mal olacak beş yıllık bir bakım sözleşmesi öngördüğünü de sözlerine ekledi.

NSF’de eğitim ve insan kaynakları müdürlüğü müdür yardımcısı James Moore, “Bu çok önemli bir zaman. Eğitim bileşeni çok önemli,” dedi.

Telefonla, ajansın önceliklerinden birinin STEM’i daha erişilebilir ve kapsayıcı hale getirmek olduğunu ve önerilen eğitim merkezinin bu ihtiyacı karşılayacağını söyledi.

“Gençlerin okullarında aldıkları ya da alamadıkları bazı şeyleri artırmanın bir yolu” dedi.